A Ciudad de la Selva na documentación escrita (IV): A formación da Ciudad de la Selva.

(Texto redactado por Alejandro Rodríguez Gutiérrez e extraído do informe técnico da escavación da Ciudad de la Selva. Campaña 2018)

A partir dese inverno de 1941, o panorama dos grupos vai mudar por completo. Primeiro, porque a partir de agora xa non podemos consideralos como grupos de fuxidos, se non que van adquirir a condición de guerrilleiros pouco despois dese asentamento. E, segundo, porque ese asentamento vailles dar a idea de organizarse, coa creación da chamada Federación de Guerrillas Populares e redactar uns regulamentos, algo sen precedentes até ese momento entre os grupos de fuxidos de todo o Estado. E estes regulamentosforon asinados na Ciudad de la Selva no mes de decembro de 1941, como representantes dos diferentes grupos de Galiza e do Bierzo, por Girón, Gafas, Chapa, M. Parra, Artillero (Miguel Cuellas), Antolín (Murias), Ánimas, E. Perez (Tameirón), Coñeira, A. Pérez, Hilario (Álvarez) e Felipe (Robustiano Arias).

Regulamento da Federación asinado na Ciudad de la Selva

Sigue leyendo «A Ciudad de la Selva na documentación escrita (IV): A formación da Ciudad de la Selva.»

A Ciudad de la Selva na documentación escrita (III): A formación da Ciudad de la Selva.

(Texto redactado por Alejandro Rodríguez Gutiérrez e extraído do informe técnico da escavación da Ciudad de la Selva. Campaña 2018)

Valle de Morteiras, en Casaio

Esta perda de poder dos fuxidos oriúndos, especialmente do Bailarín, vaise ver referendada coa chegada no inverno de 1939, cando un feito casual vai mudar, novamente, o panorama dos grupos de fuxidos dos vales de Casaio e, co paso dos anos, de todo o Noroeste. Segundo Serrano (1986, p.157 e ss.), a finais de decembro de 1939, un grupo de fuxidos asturianos da localidade de Olloniego deciden tentar saír ao exilio a través de Portugal[1]facendo a viaxe en tren de dous en dous e concentrándose na fronteira portuguesa. Finalmente, o grupo chega a Sernande o día 31 de decembro de 1939, onde toman contacto con dous españois refuxiados nunha aldea do Concelho de Vinhais, Claudio Pousa Marqués, Joven;e o seu pai, Guillermo Pousa Pinza. Despois dun tiroteo coas forzas policiais portuguesas e sen contactos nin armas que lles permitan chegar até Porto, deciden volver sobre os seus pasos. O grupo contará co mesmo número de persoas, pero en lugar de Pambarato, ranquéante dunha ferida e medio coxo, que quedará en Sernande até a súa detención en agosto de 1946, únese Claudio Pousa, que se converterá no guía do grupo. Sigue leyendo «A Ciudad de la Selva na documentación escrita (III): A formación da Ciudad de la Selva.»

A Ciudad de la Selva na documentación escrita (II): os primeiros grupos de fuxidos na bisbarra

(Texto redactado por Alejandro Rodríguez Gutiérrez e extraído do informe técnico da escavación da Ciudad de la Selva. Campaña 2018)

Co paso dos meses, os grupos de fuxidos comezarán a asentarse dunha maneira máis ou menos estábel, fundamentalmente como consecuencia do coñecemento do terreo e da conexión que mantiveran, como mencionamos anteriormente, coas súas familias e amizades. Esta forte ligazón facía que a súa captura fora algo moi complicado para as forzas sublevadas. Sigue leyendo «A Ciudad de la Selva na documentación escrita (II): os primeiros grupos de fuxidos na bisbarra»

Arqueoloxía do aburrimento da guerrilla: o que as crónicas non contan

A historia da guerrilla construése normalmente cos grandes feitos: os ataques, as mortes, os encontros coa Garda Civil… Unha historia feita con pequenas árbores que impiden ver ás veces o gran bosque que foi a loita antifranquista no noroeste peninsular. Porén, a historia menos coñecida é aquela que ten que ver coa vida cotiá, co pasar dos días no monte, na espera constante ameazada polo terror de morrer ese día e a esperanza de que a organización e a loita sirvan para expulsar o ditador. Segundo as nosas investigacións, a Ciudad de la Selva, no seu momento de apoxeo, estivo en funcionamiento durante case cinco anos. 1825 días coas súas horas nas que os guerrilleiros e guerrilleiras tiñan que estar no monte. Os ataques e os movementos foron momentos puntuais dunha longa travesía que tiñan que encher con outras actividades. Sigue leyendo «Arqueoloxía do aburrimento da guerrilla: o que as crónicas non contan»

A emerxencia da paisaxe da guerrilla antifranquista nos montes de Casaio

Paisaxe actual dos montes de Casaio

Nunha interesante referencia nas súas memorias, o guerrilleiro Mario Morán comenta que:

Aquí en la Ciudad de la Selva (situada en los montes de Casayo), en las estribaciones de Peña Trevinca, surge la idea, en los primeros meses de 1942, sobre la conveniencia de crear una organización guerrillera que aglutine a todos los grupos… La conocida por nosotros como «Ciudad de la Selva», donde el resto de los compañeros nos abocamos a la tarea de construir un amplio y cómodo campamento».

Sigue leyendo «A emerxencia da paisaxe da guerrilla antifranquista nos montes de Casaio»

«O exército de fume» de Manuel Gago (Xerais, 2018) ou a creación dos heroes gallegos

– Ramallo, non sei se lle importa ou non, pero teño que dicirlle unha cousa. Vostedes serán uns heroes. Algún día os nenos esudaranos na escola…

Ramallo pensou, Por que aquel home dicía que ían ser heroes? Que heroes houbera en Galicia? Non recordaba ningún. Á entrada de Carral ergueran un monumento a uns mártires do século pasado, que el vía sempre cando ía para A Coruña e paraba a tomarlle unha cunca nunha taberna da praza. Uns soldados, seica, aos que fusilaran. Viuna moitas veces. Pero el non lembraba os nomes daqueles mártires. Ninguén falaba deles. En Galicia os heroes non teñen nome. Case mellor non ter nome nin apelidos, cando se é un heroe en Galicia, pensou el Sigue leyendo ««O exército de fume» de Manuel Gago (Xerais, 2018) ou a creación dos heroes gallegos»

Por que a «Ciudad de la Selva» é a «Ciudad de la Selva»?

Levamos máis de dous anos traballando na «Ciudad de la Selva» con resultados moi significativos. Pero, se onde sae o nome da «Ciudad de la Selva» para chamar ao conxunto de campamentos da guerrilla nos montes de Casaio? Quen bautizou o lugar onde, din, era o único sitio no que podía verse a bandeira republicana?

Val de Morteiras. Un dos sitios principais da «Ciudad de la Selva»

Sigue leyendo «Por que a «Ciudad de la Selva» é a «Ciudad de la Selva»?»

Na procura da Cidade da Selva, o último gran campamento dos maquis en Galicia

Artigo publicado en historiadegalicia.gal

O Piloto‘, fuxido tristemente famoso, morto pola Garda Civil, en Belesa”. Este foi o titular do Diario “El Progreso” o 11 de maio de 1965. Con O Piloto desaparecía o último dos maquis. Para as autoridades, fuxidos desalmados e violentos que había que denunciar, apresar e executar; para outros, lendas case míticas protectoras dos bosques e das comunidades locais. O Piloto formou parte dese grupo de mouros contemporáneos que, xunto con outros fuxidos de lenda como Foucellas, Rocesvinto, Girón ou Quico, fuxiron ao monte e organizáronse para loitar contra a imposición dun réxime que consideraban inxusto. A súa lenda foi grande en parte porque moitos deles formaban parte das comunidades locais. Eran campesiños, traballadores ou pastores que se uniron a unha loita de vida ou morte e resistiron ao seu destino. A súa historia, a súa arqueoloxía e a súa memoria é en gran medida unha tarefa pendente. Sigue leyendo «Na procura da Cidade da Selva, o último gran campamento dos maquis en Galicia»